Pronar is een Poolse machinebouwer die van origine landbouwmachines maakt. Bij het bedrijf werken verdeeld over acht fabrieken zo’n 2.500 medewerkers. Op zoek naar uitbreiding van de activiteiten kwam Pronar in 2014 in de recycling terecht. Er werd een nieuwe fabriek voor recyclingmachines gebouwd, waar als eerste trommelzeven van de band rolden. Inmiddels omvat het leveringsprogramma naast trommelzeven ook shredders, transportbanden en compostomzetters.
Tekst gaat door onder de foto
Hoge kwaliteit
Importeur voor ons land is Jimmy van Herwijnen met zijn bedrijf Herwijnen Machinery. Daarnaast voert hij ook de schudzeven, kaak-, kegel- en rotorbrekers van Sandvik in. Van Herwijnen is 100% overtuigd van Pronar en haar producten. ‘De Polen hebben kwaliteit heel hoog in hun vaandel staan. Ze werken uitsluitend met A-leveranciers – Caterpillar, Deutz, Volvo, SKF, Groeneveld en Danfoss, om maar wat te noemen – en zoeken continu naar verbeteringen. Daarbij staan ze absoluut open voor adviezen uit de markt. Zo was ik aanvankelijk niet heel erg gecharmeerd van hun opvoerbanden. Samen hebben we vervolgens gekeken waar en hoe we de kwaliteit konden verbeteren. Het resultaat is een oerdegelijke opvoerband die zelfs onder extreem zware omstandigheden voldoet.’
Tekst gaat door onder de foto
MRW 1.300 shredder
Specificaties MRW 1.300 shredder
Bedrijfsgewicht: 25.000 kg
Aantal shredderassen: 1
Afmeting shredderas: 3.000 mm lengte, 970 mm diameter
Snelheid as: 27 rpm
Aandrijving: Volvo Penta, 550 pk (Stage IV)
Voor de test selecteerde Jimmy van Herwijnen twee machines. Allereerst de shredder die Pronar in zijn leveringsprogramma heeft; de 25 ton zware 3-assige voorverkleiner met enkele wals, de MRW 1.300. De 1 in het getal achter de letters van de langzaamdraaier staat voor 1 wals, de 300 voor de walslengte in centimeters. De MRW 1.300 is de nieuwste ontwikkeling van Pronar en nu al een gewilde machine in ons land. Jimmy ziet er een grote potentie voor in Nederland. ‘De machine is meer doordacht en heeft specifieke opties die andere shredders niet hebben. En dan ook nog eens tegen een scherpe prijsstelling.’
Jimmy toont de aandrijving van de machine. Middenin de manshoge motorruimte staat een 550 pk sterke Volvo Penta; Stage IV met roetfilter. Verder in de balzaal: AdBlue-tank, accu’s, bedieningspaneel van de machine (die door een uitsparing in de deur te bedienen is), koelpakket, kleine hydraulische pomp, ventielenblok en automatische vulslang.
Tekst gaat door onder de foto
Achter de motor hangt een ZF-tandwielbak die via een koppeling in verbinding staat met de wals. ‘Pronar heeft heel bewust niet voor hydrauliek gekozen, omdat die 20 tot 30 procent verlies aan capaciteit geeft. Resultaat is dat we met deze MRW 1.300 het meeste vermogen in de markt hebben.’
Zelfs matrassen geen probleem
Achter de motorruimte zit het walsgedeelte. De wals heeft 42 beitels waarmee diverse materialen zoals groenafval, bouw- en sloopafval, hout, plastic, maar bijvoorbeeld ook matrassen kunnen worden verkleind. Bij de MRW zijn diverse soorten beitels, korven en tegenmessen leverbaar. Wat de shredder onderscheidt van andere merken, is de lage bunkerhoogte; de machine kan met een kraan worden geladen, maar ook prima met een wiellader. ‘Pronar bereikte die lage storthoogte door de afvoerband heel laag te plaatsen, tussen de wielen, en de rotor ook te laten zakken. En dit zonder in te leveren qua capaciteit; de bunker heeft namelijk voldoende inhoud, en tussen band en rotor zit 65 cm. De constructie die Pronar maakte, zorgt zelfs voor meer capaciteit. De ruimte onder de wals loopt namelijk niet taps toe, maar recht naar beneden en komt uit op een afvoerband van 90 cm breed.’
Hydraulische tegenkam
Bij veel shredders is het vervangen van de beitels een hels en tijdrovend karwei. Niet bij de MRW 1.300, waar de tegenkam omhoog kan worden getild zodat de wals vrij komt te liggen. De kam wordt met vier cilinders die in de vloer van de shredder vallen naar de wals gedrukt. Door de cilinders in te trekken, komen ze vrij van de vloer. Twee cilinders aan de zijkant scharnieren de tegenkam vervolgens omhoog, waarna het gevaarte zorgvuldig wordt geborgd. Behalve dat de beitels nu eenvoudig en veilig kunnen worden vervangen, kunnen nu ook limiters en een korf om materiaal kleiner te maken worden geplaatst.
Tekst gaat door onder de foto
De shredder verkleint materiaal van 3 meter naar 20 centimeter en met het gebruik van een korf naar nog kleiner formaat. Het fijne materiaal wordt via de afvoerband onder de machine razendsnel afgevoerd. Sterk punt van de voorverkleiner is, dat ze ook prima overweg kan met bermgras, normaal de garantie voor vastlopers. Met dank aan de rechthoekige, hoge afvoerruimte en de brede afvoerband. ‘Dit weekend hebben we een proef gedaan met het verwerken van matrassen’, vertelt Jimmy. ‘Net als bermgras een erg lastig product. Maar de machine wist er prima raad mee.’
Enorm vermogen
Jimmy laat zien wat de shredder in zijn mars heeft. Op het display drukt hij de automatische startknop in, waarna de machine eerst de omgeving met een zwaailamp en een alarmgeluid attendeert op de aanstaande start. Vervolgens komt de Volvo Penta tot leven. Als de wals aan de motor is gekoppeld, draait de rotor 27 toeren per minuut. Met de kraan wordt een lading groenafval in de shredderkamer geworpen. De machine geeft geen krimp. Ook met de volgende hap met daarin enkele dikke stammen kijkt de MRW 1.300 niet op of om. Op deze manier ramt de machine er zonder problemen 60 ton per uur doorheen. ‘Dit is een echte capaciteitsmachine. Maar tegelijk ook zuinig met een verbruik van slechts 50 liter diesel per uur bij 1.900 toeren.’
Tekst gaat door onder de foto
MPB 20.55 trommelzeef
Specificaties MPB 20.55 trommelzeef
Bedrijfsgewicht: 17.000 kg
Afmeting trommel: 5.500 mm lengte, 2.000 mm diameter
Effectief zeefoppervlak: 29,8 m2
Snelheid trommel: 24 rpm
Aandrijving: Caterpillar, 98 pk (Stage IIIB)
De tweede testmachine die Jimmy van Herwijnen selecteerde is de MPB 20.55; de op-één-na-grootste trommelzeef in het Pronar-gamma. De cijfers achter de lettercombinatie refereren aan de diameter van de trommel (2,0 meter) en de lengte van de trommel (5,5 meter). Kenmerkend aan de tweeassige zeef die eenvoudig achter een trekker of vrachtwagen wordt gehangen, is de extreem korte opbouwtijd; de beide poten voor en de poot achter hydraulisch laten zakken, de achterbumper verwijderen en ten slotte de beide transportbanden ontzekeren en hydraulisch laten zakken. In minder dan 10 minuten is de trommelzeef startklaar.
Jimmy van Herwijnen trekt de grote deur open die toegang geeft tot de motorruimte. ‘Pronar bouwt zelf geen motoren, maar betrekt ze van Caterpillar en Deutz’, vertelt Jimmy. ‘Daarnaast is een elektrische variant leverbaar. Deze MPB heeft een Caterpillar-motor met een vermogen van 98 pk. De Deutz-variant haalt 93 pk.’
De Caterpillar is samen met de hydrauliekpomp en de hydrauliektank op een frame geschroefd dat volledig naar buiten kan worden geklapt. De monteur kan volledig om de motor heen lopen. Doordacht!”
Wat opvalt, is dat de motor niet onder de invoerbunker zit, maar over de lengte ernaast is gemonteerd. Dit heeft een aantal voordelen. Allereerst blijft de krachtbron zo veel beter schoon, wat de bedrijfszekerheid positief beïnvloedt. Daarnaast ligt de bunkerband een stuk lager, waardoor de laadhoogte ook laag kon worden gehouden. Ten slotte gaat de controle van de motor en het onderhoud eraan een stuk gemakkelijker. Dat onderhoud wordt trouwens wel heel gemakkelijk, doordat de Caterpillar samen met de hydrauliekpomp en de hydrauliektank op een frame is geschroefd dat volledig naar buiten kan worden geklapt. De monteur kan volledig om de motor heen lopen. Doordacht!
Tekst gaat door onder de foto
Degelijk en betrouwbaar
Aan de andere zijde van de machine bevindt zich aan de voorzijde de brandstoftank met daarnaast de koeling voor de hydrauliek. Een eenvoudig wegneembaar en te reinigen gaas zorgt ervoor dat de koelers mooi schoon blijven en optimaal blijven koelen. Onder de deur die toegang tot de ruimte biedt, zit een stevige stalen bumper die middels dikke kolommen aan het chassis van de trommelzeef is bevestigd. Hufterproof.
Een stalen deur van meer dan 5 meter lang en ruim 2 meter hoog verschaft toegang tot de trommel. Het openen van de deur gaat kinderlijk eenvoudig. Het is vooral oppassen dat de wind geen vat op het gevaarte krijgt. De deur is rond gekant; dus rond met kleine hoekjes. Vergeleken met een mooie ronde vorm zorgt de verkanting ervoor dat materiaal zich minder snel ophoopt. Wie ophopen écht wil voorkomen, kan de deur aan de binnenzijde laten voorzien van RVS-beplating.
De machine kan afhankelijk van het te zeven materiaal tot 200 kuub per uur aan. Daarmee zit hij qua capaciteit bovenin de markt”
Unieke trommel-aandrijving
Volledig geopend komt de trommel in vol ornaat in beeld. Rechts draait ze op twee loopwielen. Aan de andere kant van de machine zitten er ook twee. Links ook twee keer twee loopwielen met links daarnaast de aandrijving van de trommel. Deze is op zijn zachtst gezegd bijzonder. Pronar maakt net als de andere merken gebruik van een ketting, maar deze hoeft niet te worden omgehangen van de ene naar de andere trommel. De dubbele ketting is namelijk vastgelast op de trommelrand. Voor de aandrijving grijpt de ketting in twee tandwielen, die worden aangedreven door een hydromotor. Deze opzet maakt dat de aandrijving van de trommel 100 procent slipvrij is.
Tekst gaat door onder de foto
Het wisselen van de trommel is een klusje dat nog geen 10 minuten vraagt. Hiervoor wordt de bunker in zijn geheel naar voren geschoven over het chassis. Jimmy van Herwijnen laat zien hoe de operatie gaat. Hij opent de deur aan de voorzijde van de machine en verwijdert de borgpen die de bunker op zijn plaats houdt. Vervolgens wordt de cilinder uitgeschoven die aan de ene zijde aan het chassis en aan de andere zijde aan de bunker zit. De trommel ligt nu helemaal vrij en kan er zo op worden getild.
Over vervangen gesproken; ook de bandcassettes zijn zo ontwikkeld dat ze heel gemakkelijk te verwisselen zijn. ‘De cassettes liggen op het chassis en worden geborgd met een splitpen. Heel de machine is trouwens zo gebouwd, dat onderhoud heel gemakkelijk wordt. Daarnaast hebben de constructeurs hem zo simpel mogelijk gehouden om de kans op storingen minimaal te krijgen.’
Tekst gaat door onder de foto
Eenvoudige bediening
Tijd voor een demonstratie. Jimmy sluit de verschillende deuren en zet via het overzichtelijke display met druktoetsen en schermpje de machine met een druk op de knop automatisch in werking. Voordat de motor begint te draaien, klinkt een luid alarm. Een halve minuut later draait de boel. Met een druk op de knop brengt Jimmy het toerental omhoog. Op dezelfde manier worden de transportbanden en trommel in werking gezet en de rolbezem op de trommel gedrukt.
Tekst gaat door onder de foto
De eerste bak met compost wordt door de wiellader in de brede bunker gestort. De motor geeft geen kik. Even later lossen de twee 4,9 meter lange uitvoerbanden het fijne en het grove materiaal. Keurig gescheiden. Om de capaciteit wat te verhogen en de machinist van de wiellader te prikkelen, schroeft Jimmy het toerental verder omhoog. Om de trommel niet vol te laten lopen, voert hij ook de snelheid van de transport- en uitvoerbanden op. Het materiaal knalt er doorheen, maar de zeefkwaliteit blijft goed. ‘De machine kan afhankelijk van het te zeven materiaal tot 200 kuub per uur aan. Daarmee zit hij qua capaciteit bovenin de markt.’
Dit artikel is gesponsord door Herwijnen Machinery
