Yanmar kwam eerder al met een elektrische dumper, de C08, op de markt. De minigraver en de wiellader lieten nog even op zich wachten. De voorbereidingen waren er ondertussen al wel. Onder meer werd speciaal voor een elektrische wiellader een chassis ontwikkeld. Dat chassis werd twee jaar geleden eerst nog gebruikt voor de V7-dieselmachine, maar nu is er toch de V8e. Het blijkt hiervoor een optimale keuze. Onder de kap is niet alleen ruimte voor de elektromotoren voor rijden en voor hydrauliek en twee accupakketten, maar ook voor een snellader voor onboard laden. Daarmee is het dus niet nodig om voor snelladen een los kastje mee te nemen. Tijdens onze test bij importeur Geert Jan de Kok is testmachinist Jan Jacob dan ook onder de indruk. ‘Als je de kappen opent, zie je dat er veel ruimte is. Je kunt zien dat het een machine is die niet als diesel maar als elektrisch uit de fabriek komt.’
Optimaal elektrisch
In de elektrische uitvoering is de machine iets zwaarder dan zijn dieselbroertje. De diesel weegt 4250 kg, de elektrische machine 4500 kg. Maar daarmee kan de bak ook groter zijn: 800 liter in plaats van 700 liter. Tevens is sterk gelet op het beperken van het energieverbruik, onder meer door de keuze voor ledverlichting, maar ook doordat de rijsnelheid begrensd is op 20 kilometer per uur. Dat is voor dit soort machines een prima snelheid, vindt testmachinist Jan Jacob Bles. ‘Met zo’n machine wil je ook geen 40 km per uur, zeker niet zonder giekvering.’ Voor verwarming van de cabine benut de machine de warmte uit de hydrauliekolie en de watergekoelde elektromotoren. Airco is een optie, maar kost wel extra energie. De machine heeft vier werkstanden: bak, vork, eco en power. ‘De cabine is prima’, zegt Jan Jacob. ‘Je zit er comfortabel in en de stoelinstellingen zijn prima. Wat mij wel opviel, was dat ik al bijna met mijn hoofd tegen het plafond zat, terwijl ik niet bijzonder groot ben. Je hebt veel zicht rondom de machine, ook naar de voorkant van de bak. Dat komt mede door de lage giek. Ook de pennen van de snelwissel zijn goed zichtbaar vanuit de cabine. Het scherm waar je alles op kunt zien, zit netjes in de hoek en kun je op je eigen voorkeuren plaatsen.’
Onboard snellader
De wiellader is uitgerust met een accupakket van standaard 39 kW en optioneel 53 kW. Laden kan met 16A in 220 of 400 Volt en optioneel met een onboardlader van 32A. In dat laatste geval is de accu in anderhalf uur tijd weer op te laden van 20 naar 80 procent. Bij de machine hoort een koffer vol met verloopstekkers om op elke plek te kunnen laden. Met het batterijpakket van 53 kW is de wiellader een werkdag van acht uur inzetbar voor hand- en spandiensten. De elektrotechniek van de wiellader is overigens afkomstig van Jungheinrich, dat daar met zijn heftrucks volop ervaring mee heeft.
Je hebt veel zicht rondom de machine, ook naar de voorkant. Dat komt mede door de lage giek. Ook de pennen van de snelwissel zijn goed zichtbaar vanuit de cabine.”
‘De bediening is wel even wennen als je er voor het eerst opstapt’, zegt Jan Jacob. ‘Maar dat wennen gaat redelijk snel. Het werken met de machine gaat lekker. Hij doet precies wat je wilt en reageert snel op de functies die je bedient. Ook het rijden daarbij doet ‘ie met gemak. Als je stilstaat, hoor je ook echt helemaal niks meer. Je merkt dan ook niet dat de machine aan staat. Dat bespaart niet alleen energie, maar is ook heerlijk rustig. Als je dan de parkeerrem er weer afhaalt, kun je direct verder. Ik vind dat wel mooi werken. Je moet aan het eind van de dag uiteraard niet vergeten om hem echt uit te zetten, maar dan zal de machine meestal toch aan de lading moeten. Aan dat laadpunt is trouwens goed gedacht; het zit niet in de weg als je de deur opent. Iets minder gelukkig is de plek van de hydrauliekoliepeilstok; die zit half onder de cabine. Je hoeft er niet vaak bij, maar die zou toch iets makkelijker bereikbaar moeten zijn.’
Allround wiellader
De machine heeft volgens Jan Jacob voldoende kracht. ‘De bak vol drukken gaat mooi. Als je te veel van de machine vraagt, geeft die aan dat je de maximale belasting bereikt hebt. Je hebt veel controle als je aan het manoeuvreren bent en je kunt makkelijk een vrachtwagen laden. Daarmee is het echt een volwassen, allround machine die er strak uitziet en veel zicht biedt.’ De wiellader heeft ook een mooie hefhoogte (3,5 meter) en is standaard voorzien van een hydraulische snelwissel en extra functies.
Minigraver
De minigraver SV17e is de elektrische variant van de SV17VT. De hydrauliek en de prestaties zijn hetzelfde; alleen de aandrijflijn is gewijzigd. Het is dus wel af-fabriek een elektrische machine, waardoor ook garanties gegarandeerd zijn. Jan Jacob: ‘Je ziet ook geen verschil, behalve de stekker- aansluiting in plaats van een vuldop.’
Het werken met de machine gaat lekker. Hij doet precies wat je wilt en reageert snel op de functies die je bedient.”
Net als bij de wiellader is gekozen voor een elektromotoren van 48 Volt. Dat is ook gunstig in verband met onderhoud. Boven de 60 Volt moet er bij onderhoudswerkzaamheden altijd een tweede monteur toezicht houden, wat uiteraard extra kosten met zich meebrengt. Bij de Yanmar-machines is dat dus niet nodig. ‘Onderhoud aan een elektrische machine blijf ik toch bijzonder vinden. Je hebt eigenlijk niet veel te controleren: je moet de accu vol hebben en het hydrauliekpeil goed hebben en dat is het dan in grote
lijnen wel.’
Laden
De minigraver heeft een accupakket van 19 kW. In standaard werk kan de machine daarmee drieënhalf tot vier uur worden gebruikt. Dan kan de machine dus tijdens de pauzes worden bijgeladen. Met een snellader is de accu in anderhalf uur op te laden van 20 naar 80 procent. De snellader is een offboard kastje. Dat heeft vooral te maken met de zeer beperkte ruimte op een minigraver. ‘Aan de achterkant van de machine zit een deurtje waar je een snellader kunt aansluiten. Mooi is dat er een kabelsleufje gemaakt is zodat het deurtje tijdens het laden ook weer dicht kan. Het is een detail, maar toch. Je hebt daarbij veel verlopen in een bijbehorende koffer, waardoor je op verschillende plaatsen op verschillende manieren kunt laden’, ziet Jan Jacob.
Stabiele machine
De SV17e heeft dezelfde verstelbare onderwagen als de SV17VT – van 98 tot 128 cm – en ook hetzelfde ventielenblok en hydrauliekpomp. De prestaties zijn in de praktijk echter net wat beter: de dieselvariant gaat op een gegeven smoren, wat de elektrisch variant niet doet. Ook heeft de elektrisch machine meteen vanaf het eerste moment volop koppel. De machine is voor de werkfuncties voorzien van een knop met de standen eco en power. Die bepalen het toerental; gas geven is er dus niet meer bij. ‘Maar je moet natuurlijk altijd denken aan je stroom zodat je wel genoeg overhoudt’, waarschuwt Jan Jacob.
De machine is volgens hem heel stil vergeleken met de grote jongens. ‘Maar als je er op draait, merk je niet dat het een accu-machine is. Je stapt erop en draait ermee. Het gaat lekker snel en soepel. Ook kun je er heel netjes mee afwerken. Waar ik me het meeste over verbaas, is dat de machine heel stabiel is. De Yanmar was bij de test natuurlijk uitgeschoven met de rupsen en stond als een blok, maar ik heb er ook even dapper mee gedraaid toen die op smal stond. Eigenlijk kan dat gewoon. Er is niks loos en de machine blijft redelijk stabiel staan.’
Ruimere cabine
Ook over de andere aspecten van de machine is Jan Jacob tevreden. ‘Je stapt makkelijk de cabine in en uit en hebt genoeg grip op de onderkant van de vloer. De rijpedalen zijn robuust en naar mijn idee een beetje in de stijl van de Y van Yanmar. Verder heb je goed zicht, ook naar achteren. Bij de deur heb je veel raam. De giek is heel netjes. De hefcilinder zit aan de binnenkant van de giek en erbovenop zodat je geen beschadiging aan de cilinder krijgt als je grote dingen pakt en per ongeluk tegen de hoofdgiek aan komt. De slangen van deze machine gaan door de giek en zijn daarmee mooi en beschermd weggewerkt.’
De elektrische aandrijving maakt de machine iets zwaarder. Het transportgewicht komt nu uit op 1825 kg. Dat betekent dat de machine nog steeds inclusief bakken en een eventuele trilplaat prima past binnen een maximaal aanhangerwicht van 3,5 ton, wat veel bedrijfsbussen mogen trekken. De graafmachine is voorzien van zware ogen om hem op de aanhanger vast te kunnen zetten. Met de hijsogen op het dozerblad en de giek kan de machine bijvoorbeeld in een bouwput geplaatst worden.
De eindconclusie: we moesten even wachten op de eerste elektrische machines van Yanmar, maar dat wat zeker de moeite waard. De machines waar het merk nu mee op de markt komt, draaien soepel, zijn sterk en stabiel en zijn in alle opzichten volwassen.
Tekst: Henk Wind, foto’s: Michel Velderman
Dit artikel is gesponsord door Geert-Jan de Kok.
