Eigenaren Marco en Hans Hobelman hebben de taken goed en duidelijk verdeeld. Werktuigbouwkundige Marco Hobelman: ‘Mijn broer Hans is verantwoordelijk voor de cultuurtechnische kant van het bedrijf en ik richt me volledig op de machinebouw. Naast graafmachines bouwen we ook verlengkorven, verlenggieken en andere klantspecifieke oplossingen.’
Faunatronic: nieuw concept voor ecologisch maaien
De vader van Marco en Hans ontwikkelde in de jaren 90 de eerste Hooby smalspoormachine. Deze was speciaal gemaakt voor het maaien van waterlopen en kleine kanalen. Rond 2005 ontstond er de behoefte bij Marco om de hydrauliek van de Hooby-machines verder door te ontwikkelen. Marco Hobelman: ‘Ik wilde de controller voor de aansturing van de hydrauliek zelf gaan programmeren, waarbij het mijn voornaamste wens was om een deel van de bewegingen van de machine automatisch te maken.’ Dit leidde uiteindelijk tot de ontwikkeling van een nieuw concept voor het ecologisch maaien, met de naam Faunatronic.
Het concept, gebouwd op een Hooby LC 90, bestaat uit diverse sensoren, een microcontroller en elektrisch bedienbare ventielblokken van leverancier Parker, aangestuurd door zelf ontwikkelde software. Hiermee is het mogelijk om met een vooraf ingestelde afstand boven de bodem van een watergang te maaien. Dus zolang Faunatronic actief is, wordt de diepte van de maaikorf elektronisch begrensd.
De Hooby MH115 Gradertronic kan naast maaien ook heel goed graven.
Bediening voor machinist eenvoudiger
Een elektronische waterpas op de onderwagen corrigeert eventuele hoogteverschillen. Zo blijft de hoogte vanaf de bodem constant. Met deze innovatie wordt het bodemleven ontzien en wordt de bediening voor de machinist veel eenvoudiger, hij hoeft veel minder joystickbewegingen te maken.
Deze innovatieve techniek was onbekend in de grondverzetsector, totdat Hobelman de maaikorf verving door een graafbak en ermee ging demonstreren op de TKD in 2016. Elke willekeurige persoon die plaatsnam in de smalspoormachine profileerde kaarsrecht met gebruik van één hand én zonder te kijken.
Gerobotiseerde Hooby GT 85 Gradertronic
Daarmee was uiteraard de nieuwsgierigheid en interesse van veel importeurs en fabrikanten van graafmachines, maar ook van aannemers en machinisten gewekt. Alleen was Faunatronic natuurlijk niet ontwikkeld voor specifieke grondverzettechnieken, zoals afwerken en profileren. Hier wilde Hobelman op inspelen. Marco Hobelman: ‘Ik heb destijds een 8,5-tons graafmachine gekocht van een goed merk. Deze machine hebben we compleet uit elkaar gehaald. Veel delen hebben we vervangen door moderne elektronica en hydrauliek van Parker. Onder meer ging het om joysticks, voetpedalen, bekabeling, het display, de hydrauliekcilinders en hydrauliekventielen.’
Het resultaat was de Hooby GT 85 Gradertronic, een gerobotiseerde graafmachine met een doorontwikkeld Faunatronic- systeem. Hiermee kan perfect automatisch worden gewerkt onder afschot, en de verstelgiek en bakhoek kunnen automatisch worden bediend. Marco Hobelman: ‘Gradertronic neemt heel veel functies over van de machinist en het afwerken met de machine gebeurt met één joystickbeweging.’
Ideale maaikraan
De machine die centraal staat in deze test is de recent geintroduceerde Hooby MH115 Gradertronic. Het is de eerste mobiele graafmachine in de wereld die af-fabriek wordt geleverd met deze robot-techniek. Marco Hobelman legt het concept uit achter deze machine: ‘Dit type staat voor de allerlaatste stand van de Gradertronic-techniek. De Hooby MH115 heb ik ontworpen als de ideale mobiele maaikraan. De graafmachine, met een eigengewicht van 11 ton, kan naast maaiwerkzaamheden voor veel meer doeleinden gebruikt worden. Hij kan ook gewoon heel goed graven.’
‘Het zwaartepunt van de kraan is laag gehouden door een concept te gebruiken waarin de motor en de hydrauliekpompen in de onderwagen gebouwd zijn. Doordat deze grote onderdelen in de onderwagen zijn aangebracht, kan de bovenwagen heel compact gebouwd worden. De bovenwagen blijft door dit concept binnen de onderwagen tijdens het draaien. Dit geeft grote voordelen tijdens het werken langs de weg. De verhoudingen van de gieken zijn overgenomen van een 14-tons mobiele kraan, maar dan aangepast voor een 11-tons mobiele kraan. Hierdoor is het mogelijk, in combinatie met het contragewicht, een grote reikwijdte te behalen, en tegelijkertijd ook dicht bij de machine te werken.’ De verstelgiek is standaard en heeft een uitgekiende positionering van de hefcilinders.
Alternatief voor trekker met maaikorf en mobiele kraa
Voor de test zijn we te gast bij de Van Berkel Groep uit Schijndel. Daar spreken we Hein en Tonio van Berkel die als eerste in Nederland een Hooby MH115 Gradertronic hebben afgenomen. Tonio van Berkel, directeur Landschap & Infra, vertelt: ‘We waren al een tijd op zoek naar een machine voor onze cultuurtechnische werkzaamheden. We spreken dan specifiek over maaien, knippen en baggeren, maar de machine moest wel fatsoenlijk over de weg kunnen rijden gezien de afstanden die moeten worden overbrugd. De machine zou een alternatief moeten zijn voor de trekker met maaikorf en mobiele kraan.’
‘Wij hebben al geruime tijd een Hooby smalspoormachine van Hobelman draaien, die naar volle tevredenheid functioneert’, vervolgt Van Berkel, ‘daarom kwamen we weer met Marco Hobelman in contact. Het bleek dat hij al vergevorderd was met de ontwikkeling van de MH115.’
'Marco had ons volle vertrouwen'
Hein van Berkel, algemeen directeur, vertelt verder: ‘Dus eigenlijk waren we allebei aan het nadenken over de ‘perfecte’ machine. Vervolgens zijn in samenspraak met Marco onze ideeën verwerkt in het ontwerp, waarna we besloten om de eerste MH115 te kopen. Op basis van een tekening weliswaar, maar Marco had ons volle vertrouwen. Doorslaggevende eigenschappen van de 11-tonner waren uiteindelijk: de lage bodemdruk, groot bereik, gunstige CO2-uitstoot en een flinke rijsnelheid. Cruciaal was de transportmaat.
Voor transport zelfrijdend of op de dieplader kan de Hooby MH115 met aangehangen maaikorf compact samenvouwen. De maaikorf ligt dan langs de giek en de gehele machine blijft dan binnen de wettelijke afmetingen.’
Alvorens met de machine te werken, is het tijd voor de‘walkaround’. Aan de voorzijde zien we de, naast de cabine en centraal achter de draaikrans gepositioneerde, giek, voorzien van slangbreukbeveiliging en led-werklampen. De cilinders zijn voorzien van cilinderbescherming.
Punten voor servicevriendelijkheid
Verder naar de rechterzijde, daar openen we de twee grote servicekappen. Machinist Jan Jacob Bles: ‘Alle componenten zijn uitstekend bereikbaar, ook qua servicevriendelijkheid scoort de MH115 punten.’ We zien de hydrauliekpomp met net en georganiseerd slangen- en leidingwerk. De koeler is wegklapbaar, voorzien van fijnmazig materiaal en eenvoudig te reinigen. Vervolgens gaan we naar de onderwagen. Daar openen we de grote serviceklep waarachter zich de brandstofvulpomp en vulopeningen van de brandstof- en AdBlue-tank bevinden.
Geheel aan de rechterzijde zien we het goed bereikbare luchtfilter. De machine van Van Berkel is voorzien van Alliance 650/45-22.5 banden.
Als machinist werkt dit zeer ontspannen en veel sneller. Elke beweging is raak.
Beweegbaar contragewicht van 1800 kg
We lopen vervolgens naar de linkerzijde van de machine. We openen de grote motorkap in de onderwagen. De kap scharniert in zijn geheel naar boven open en biedt volop ruimte voor inspectie- en onderhoudswerkzaamheden zoals bijvoorbeeld het peilen van de olie en het vervangen van de goed bereikbare hydrauliek-, olie- en brandstoffilters. Achter de cabine zit een kleine serviceruimte voor opslag van bijvoorbeeld gereedschap. Aan de achterzijde van de graafmachine bevindt zich een beweegbaar contragewicht van 1800 kg. Marco Hobelman: ‘Dit gewicht kan voor maaiwerkzaamheden zowel automatisch als manueel worden in- en uitgeschoven.’
Op het contragewicht zien we geintegreerde led-knipperlichten gemonteerd. De futuristisch ogende en dynamische led-achterlichtunits staan de Hooby goed en doen ons sterk denken aan de units van een Duits automerk.
Persoonlijke instellingen programmeren
Machinist Jan Jacob loopt naar de brede cabinedeur en stapt gemakkelijk in. De beenruimte is goed en hij heeft meteen een uitstekende zit in de luchtgeveerde en goed instelbare stoel. Het zicht is uitstekend door de volglas voorruit. De aandacht gaat specifiek uit naar de joysticks en het heldere 7-inch touchscreen van Parker. In dit display zijn alle instellingen overzichtelijk weergegeven en zeer makkelijk aan te passen. Voor de verschillende werkzaamheden, zoals graven, baggeren, maaien en klepelen, kun je als machinist persoonlijke instellingen programmeren. Hierdoor kan er snel gewisseld worden van werktuig, zonder alle instellingen
opnieuw in te voeren.
Het is tijd om te gaan werken. Jan Jacob start de JCB-motor die een vermogen levert van 109 PK. De motor voldoet aan de Tier 4 Final emissie-eisen. Jan Jacob strekt de giek en brengt de bak in de afwerkstand op de gewenste hoogte. Vervolgens activeert hij op het touchscreen de functie ‘Gradertronic’ waardoor de computer automatisch de gewenste hoogte bijhoudt en waar nodig corrigeert.
Ontspannen
Jan Jacob: ‘Ik doe mijn rechterhand voor mijn ogen en trek alleen de linkerjoystick naar me toe. Vervolgens beweegt de bak automatisch volledig waterpas naar me toe en je ziet de lepelsteel en de cilinders bewegen terwijl je met maar één hand werkt. Als de lepelsteel uiteindelijk recht staat, trek je de bak vol en kun je net als bij een machine zonder Gradertronic heffen, zwenken en lossen. Maar maximaal tot de vooraf ingestelde diepte en onafhankelijk van de bakstand. Als machinist werkt dit zeer ontspannen en veel sneller. Elke beweging is raak.’
Automatic Control
Een andere functionaliteit van het systeem heeft de naam Automatic Control. Hierbij beweegt de verstelgiek automatisch mee met de bediening, deze wordt dus volledig overgenomen door de controllers van Parker. Normaal gesproken kun je afwerken oftewel egaliseren vanaf de gestrekte stand van de lepelsteel totdat deze recht staat. Vervolgens moet je of de machine verplaatsen of de verstelgiek herpositioneren als dit (nog) mogelijk is.
Snel klaar met afwerken groot oppervlak
Jan Jacob activeert ‘Automatic Control’ op het scherm en de verstelgiek en de lepelsteel stellen zich automatisch in. Als machinist krijg je in één beweging, dus van geheel gestrekt tot tegen het dozerblad aan, het oppervlak vlak getrokken. Jan Jacob is opnieuw verrast: ‘Dit is fantastisch zeg, zo ben je echt heel snel klaar met het afwerken van een grote oppervlakte waarbij de machine veel minder hoeft te worden verplaatst.’
De verstelgiek staat altijd in de juiste stand. Het is namelijk zo dat de verstelgiek niet alleen met de lepelsteel meebeweegt, maar ook met de heffunctie. Dit maakt dat je altijd het maximale bereik hebt, maar ook dicht bij de machine kunt komen. De bak komt altijd hoog genoeg zonder dat de machinist ook maar enig moment hoeft na te denken in welke positie de verstelgiek moet staan.
Deze functie is onafhankelijk van het Gradertronic-systeem te gebruiken. Bij alle werkzaamheden is deze functie erg nuttig, ze zorgt ervoor dat een verstelgiek nu pas echt tot zijn recht komt.
Het onderstel kan met twee of vier wielen sturen. Met de vierwielbesturing is het mogelijk om de machine in hondengang te zetten. Hierdoor is het mogelijk langer door te werken op natte ondergrond omdat de drukverdeling veel beter is. Het rijden over de weg gaat comfortabel en behoorlijk snel met ruim 40 km/h.
Drie bakstanden
Ook is in Gradertronic een aantal bakfuncties geprogrammeerd. Marco Hobelman: ‘Je kunt als machinist maximaal drie bakstanden programmeren voor zowel vlakstand als scheefstand. Waarbij de bak zich automatisch op de ingevoerde waarde instelt. En wil je de positie van de bak onder het werken aanpassen, dan kan dit eenvoudig door commando’s te geven via de joystick en het display. Verder zit er ook nog een functie in waarmee de vlakstand van de bak is in te stellen, zodat het bakmes exact horizontaal staat, wat resulteert in zeer efficiënt graafwerk. Door de functie ‘bak’ in te stellen beweegt de bak automatisch waterpas bij het volscheppen.’
Hooby MH115 Gradertronic: een fijn werkende en multi-inzetbare graaf- en maaimachine
Conclusie is dat de Hooby MH115 Gradertronic een zeer fijn werkende en multi-inzetbare graaf- en maaimachine is. Jan Jacob: ‘De Gradertronic techniek is even wennen, maar werkt fantastisch. Dit is pas echt Het Nieuwe Graven.’
Dit artikel is gesponsord door Hobelman en Parker Hannifin BV.
Het bovenstaande artikel is afkomstig uit het BouwMachines Testboek 2018-2019. Abonnees ontvangen dit boek gratis bij de editie van november 2018, die vrijdag 16 november in de bus valt.
